10.7 C
İstanbul
Çarşamba, Aralık 11, 2024

İletişim

Grönland Buz Katmanı

Grönland Buz Katmanı, Danimarka dilinde İNDLANOSİS, Grönland Adasının yaklaşık yüzde 80′ ini kaplayan tek parçalı buz katmanı. Kuzey yarıküredeki en büyük buz kütlesidir. Büyüklük bakımından Antarktika buz kütlesinden sonra gelir. Kuzey güney doğrultusunda 2.530 m boyunca uzanan Grönland Buz Katmanının en geniş yeri kuzey ucuna yakın yerde 1.094. km, ortalama kalınlığıysa 1.500 m’dir. İsveçli kaşif Baron Nordenskiöld 1870 ve 1873’te buz katmanını geçmeye çalıştıysa da bunu ilk başaranlar 1888’de Norveçli Fridtjof Nansen ve ekibi oldu. Bu ekip Ammassalik’ten yola çıkarak Godthabsfjord’a ulaştı. Daha sonra Robert Peary ile Knud Rasmussen de bu tür geziler yaptılar.

Grönland Buz Katmanı

Buz katmanının tabak biçimindeki havzası, Grönland’ın büyük bölümünün altında bulunan, deniz düzeyine yakın bir kayaç katmanından oluşur. Yüzölçümü 1.833.900 km2 olan buz kütlesi doğuda ve batıda kıyı dağlarıyla çevrilidir. Uç kesimlerinden çok merkezde kalınlaşan katmanı iki kubbe (dom) oluşturur. Grönland’ın ortadoğu kesiminde yer alan ve denizden 3.000 m’den fazla yükselen kuzey kubbesi buz katmanının en kalın olduğu yerdir. Burada, katmanın yıllık ortalama sıcaklığı en düşük derecesine (- 31 oc) iner. Kubbe, batıdaki Disko Koyu bölgesinden güneydoğudaki Ammassalik bölgesine doğru uzanan ve en yüksek noktası 2.415 m olan bir çöküntüyle güney kubbesinden ayrılır. Buz katmanının hareketi temelde buz bölünümünden dışa doğrudur. Buz katmanı Thule’nin güneydoğusundaki Melville Koyu (Qimusseriarsuaq) bölgesinde okyanusa ulaşır ve buzul parçaları biçiminde denize dökülüp çok sayıda buzdağı oluşturur.

Grönland Buz Katmanı kuzey yarıküredeki Pleistosen Bölüm (y. 2,5 milyon – 10 bin yıl önce) buzullarının en büyük ve belki de tek kalıntısıdır. Hacim olarak dünyadaki buzulların yüzde 12’sini oluşturur. Bu buz eridiği takdirde denizlerin düzeyi 6 m kadar yükselecektir. 1970’lerde ve .1980’lerin başında ABD, Danimarka ve ısviçre’den bilim adamları bir Grönland Buz Katmanı Programı düzenlemişlerdir. Bu bilim adamları Antarktika buz kütlesinin derinlerinden alınan buz örnekleriyle karşılaştırmak ve böylece günümüzdeki ve geçmişteki buz kütlesi hareketlerini oluşturan öğeleri, atmosferin geçirdiği süreçleri ve buz katmanlarının iklim değişikliklerine tepkisini daha iyi kavramak, ayrıca geçmişteki iklim değişikliklerinin dünya çapında mı, yoksa bölgesel mi olduğunu belirlemek amacıyla, Grönland Buz Katmanının derinlerinden de buz parçaları almışlardır.

Önceki İçerik
Sonraki İçerik

Benzer İçerikler

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Sosyal Medya

17,204BeğenenlerBeğen
3,912TakipçilerTakip Et
13,900AboneAbone Ol
- Advertisement -spot_img

Son Yazılalar